Atopowe zapalenie skóry (w skrócie zwane AZS lub egzemą) to przypadłość, z którą zmaga się coraz większa liczba moich klientek. Jest to jedna z chorób dermatologicznych i charakteryzuje się uciążliwym świądem, zmianami skórnymi (wypryski, liszaje). Jest to nic innego, jak choroba zapalna skóry. Jak sobie poradzić z atopowym zapaleniem skóry? Jak złagodzić swędzenie skóry, zaczerwienienia i zmniejszyć odczuwany dyskomfort?
Atopowe zapalenie skóry – przyczyny
Atopowe zapalenie skóry to przypadłość, którą rozpoznaje się już w dzieciństwie. Co prawda, co do zasady schorzenie to powinno ustąpić do 5. roku życia, ale nie zawsze tak się dzieje. Niektóre osoby mogą zmagać się z tym schorzeniem do końca życia. Powody występowania AZS są złożone i składa się na to wiele czynników. To powoduje, że przyczyny atopowego zapalenia skóry nie do końca są poznane. Wiemy jednak, że podłoża AZS znajduje się w uwarunkowaniach genetycznych, środowiskowych i immunologicznych. AZS zawsze będzie towarzyszył defekt naskórka i będzie rozwijać się u osób z genetycznymi predyspozycjami. Do wystąpienia objawów AZS niezbędne jest także oddziaływanie czynników środowiskowych, takich jak spożywanie pokarmów, które są źródłem alergenów – te zapoczątkują zmiany skórne. Mogą to być także czynniki takie, jak nadreaktywność organizmu wobec innych czynników zewnętrznych: kurzu, sierści, pyłków roślin, niektórych tkanin, czy też środków zawartych w kosmetykach. Z pewnością bardziej narażeni na wystąpienie AZS są mieszkańcy zanieczyszczonych miast.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry trudno przeoczyć, ponieważ jest dość uciążliwe dla chorego i sprawia mu duży dyskomfort. Objawia się przede wszystkim swędzeniem skóry, a przez to utrudnia funkcjonowanie. Na powierzchni skóry dość często występują też zmiany wypryskowe, mogą przypominać liszaj. Skóra, która jest podrażniania, drapana, robi się bardzo sucha. W miejscu objętym AZS pojawia się czerwony rumień, czasem grudki mające tendencję do mnożenia się i przenoszenia w okolice łokci, kolan, karku, szyi, stóp, dłoni, twarzy. Czasem skóra AZS swędzi tak bardzo, że potrafi wybudzić ze snu (stąd także zaburzenia snu spowodowane AZS).
Aby dobrze rozpoznać chorobę, trzeba zwrócić uwagę na nawracające objawy, występujące w tych samych miejscach na skórze. Jeśli dyskomfort utrzymuje się przez dłuższy czas, warto skonsultować się z dermatologiem, biorąc także pod uwagę wyżej wskazane symptomy. Tym bardziej, że z biegiem czasu, przy pojawieniu się AZS, mogą ujawniać się inne choroby: astma, nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek. Kolejne komplikacje to nadkażenie bakteryjne lub wirusowe (opryszczka). Dodatkowo na skórze atopowej może pojawić się gronkowiec pochodzenia wirusowego.
Atopowe zapalenie skóry – występowanie
Lokalizacja atopowego zapalenia skóry u dorosłych i młodzieży z reguły jest inna niż u dzieci. Charakterystyczne zmiany atopowego zapalenia skóry pojawiają się na klatce piersiowej, symetrycznie na twarzy i szyi, na biodrach oraz dłoniach, a w najcięższych przypadkach stan zapalny całe ciało i powoduje powiększenie węzłów chłonnych. U młodszych pacjentów, atopowe zapalenie skóry zajmuje zgięcia łokciowe i podkolanowe, powieki i twarz, skórę głowy oraz okolice tułowia i pośladków.
Podsumowując, objawy azs to:
- świąd,
- podrażniona skóra,
- czerwone plamki,
- suchość skóry,
- przeczosy (białe pręgi pozostające na skórze po zadrapaniu),
- grudki, przypominające liszaj,
- swędzące wykwity.
Fazy atopowego zapalenia skóry
Generalnie fazy atopowego zapalenia skóry są trzy, choć nie każdy chory musi wszystkie trzy przejść. AZS może ujawnić się w różnych fazach życia, będąc wzbudzonym określonym bodźcem. Cechą wspólną jednak wszystkich faz jest uporczywe swędzenie skóry.
- faza niemowlęca – zwykle do 2 roku życia – charakteryzuje się wysiękowymi zmianami skóry twarzy, główki, kończyn i tułowia
- faza dziecięca – występuje zwykle pomiędzy 2 a 11 rokiem życia – zmiany skórne zlokalizowane są w okolicach zgięcia łokci, kolan, na karku i na nadgarstkach. Zdarza się też występowanie łupieżu białawego.
- faza młodzieżowa i dorosła – występuje od 12 do 23 roku życia, a czasem przez całe życie. Zmiany skórne występują na twarzy, skórze głowy, tułowiu, kończynach, na skórze dłoni. Mogą pojawiać się też zgrubienia.
Atopowe zapalenie skóry – leczenie
Leczenie AZS nie jest prostą sprawą. Choroby nie daje się niestety, na obecnym etapie wiedzy medycznej, całkowicie wyleczyć. Istnieją co prawda niewielkie szanse na wyleczenie przy bardzo wczesnym rozpoznaniu, ale co do zasady AZS można jedynie zaleczyć. Leczenie polega przede wszystkim na eliminacji alergenów wywołujących chorobę i od tego należy rozpocząć. Poza tym, skórę atopową można leczyć poprzez stosowanie:
- środków przeciwhistaminowych,
- leków immunosupresyjnych,
- fototerapii,
- fotochemioterapii,
- pielęgnacji i natłuszczania skóry,
- specjalistycznych odzieży leczniczej
Pielęgnacja skóry atopowej
Właściwa pielęgnacja skóry atopowej może przynieść dużą ulgę choremu. Trzeba pamiętać jednak, że dużo większą korzyść skórze przyniesie szybki prysznic, niż długa kąpiel (długie przebywanie w chlorowanej wodzie podrażnia skórę). Do kąpieli lepiej nie używać zwykłych mydeł i płynów. W tym przypadku powinno się używać środków kosmetycznych przeznaczonych dla osób ze skórą wrażliwą i hipoalergicznych, bez zawartości zwykłego mydła. Po kąpieli powinno się dokładnie osuszyć skórę, a następnie natłuścić. Stosowane ubrania powinny być przyjazne skórze i jej nie podrażniać. Pranie zaś takich ubrań powinno odbywać się w środkach dla alergików.
Skórę atopową warto też leczyć miejscowo poprze stosowanie różnych preparatów zawierających glikokortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny, antybiotyki, leki przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Leki steroidowe są skuteczne, ale przynoszą efekt krótkotrwały. Powinny być stosowane pod nadzorem lekarza.
Do pielęgnacji skóry atopowej niezbędne jest jej nawilżanie i przywrócenie jej właściwej flory bakteryjnej. Do terapii stosuje się zatem niealergiczne kremy, balsamy i maści, by odbudować właściwą barierę naskórkową. Chorzy na AZS nie mają tej bariery właściwej, przez co alergeny łatwiej wnikają w skórę. W tym celu stosuje się specjalistyczne preparaty, zawierające ceramidy i lipidy o strukturze lamelarnej, które wbudowują się w naskórek.
Atopowe zapalenie skóry – postępowanie
- unikaj długotrwałych kąpieli
- używaj miękkich ręczników, by nie podrażniać skóry. Ręcznik przykładaj do skóry, nie pocieraj
- regularnie nawilżaj skórę – najlepiej po każdej kąpieli
- unikaj przegrzewania skóry i gwałtownych zmian temperatury, unikaj pocenia się
- do prania używaj detergentów dla alergików
- unikaj drapania wrażliwej skóry
- unikaj stresu
Wyleczenie AZS wydaje się niemożliwe, ale stosując się do zawartych w tym artykule zaleceń i środków, skutecznie można zmniejszy uciążliwość choroby. Prócz wizyty u dermatologa, warto także zajrzeć do gabinetu kosmetycznego. Dobra kosmetyczka właściwie oceni rodzaj skóry i pomoże dobrać odpowiednie kosmetyki, do czego gorąco namawiam.
Super artykuł. Dużo pomocnych informacji.